Nieuwsbrief Werkgroep Wolf Nederland

• Einde transparantie bij de monitoring in Nederland?
• Webwinkel Werkgroep Wolf Nederland.
• Cursus Wolvensporen Weylin tracking.
• A.I inzet als extra bescherming tegen wolf.
• Presence Outdoor.
• Maatschappelijk leerdoel: Jack op pad met schaaphouder in wolvengebied.
• Agenda informatieve wandelingen.

Sinds eind juli 2018 is de teef GW998f middels DNA vastgesteld in Nederland. Volgens DNA-data werd zij in mei, ruim twee jaar daarvoor, geboren in de roedel van het Duitse Babben.

Ze was dus ruim 2,5 toen ze zich vestigde en een paar vormde op de Veluwe met GW893m.

Vanaf 2019 kregen ze samen ieder jaar welpen. In de afgelopen 5 jaar waren dat 32 welpen in totaal (gemiddeld 6.4 per worp).

Op één na werd er van alle welpen DNA aangetoond. 

Dit paar bracht 10 teefjes en 22 reutjes voort. Van alle 32 welpen zijn er inmiddels 11 overleden en 3 hebben Nederland (mogelijk) verlaten.

Maar liefst 6 welpen wisten, samen met een partner, de basis te vormen voor een nieuwe roedel. Te weten:

De wolvin is dus inmiddels minimaal 9 jaar oud. Die leeftijd is redelijk oud. Zeker als we ervan uitgaan dat de gemiddelde leeftijd van wolven in het wild zo'n  6 tot 8 jaar bedraagt, maar ze kunnen tot 13 jaar oud worden. Wolven in gevangenschap kunnen tot 16 jaar oud worden.

Het bereiken van zo'n respectabele leeftijd hangt uiteraard sterk af van een flink aantal factoren:

• Beschikbaarheid van voedsel:
  Wolven die toegang hebben tot voldoende voedsel leven langer dan wolven die honger lijden.
• Ziekte en verwondingen:
  Zo kunnen ze gewond raken door andere dieren of door mensen. Ook tijdens de jacht kunnen ze zich verwonden.
• Leeftijd:
  Oudere wolven zijn over het algemeen meer vatbaar voor ziekten en verwondingen. Ze kunnen ook moeilijker op prooi jagen.
• Habitat:
  Wolven die in een veilige en stabiele omgeving leven, leven langer dan wolven die in een onveilige of instabiele omgeving leven.

Wij zijn benieuwd of GW998f dit jaar weer voor nageslacht gaat zorgen.

Bron: RTV Drenthe

De Werkgroep werd benaderd door de provincie Drenthe om bij de twee voorlichtingsbijeenkomsten in de provincie Drenthe aanwezig te zijn om algemene informatie over de wolf te geven aan de aanwezigen. Reden voor de avonden zijn de nieuwe subsidieregelingen die per 18 maart zijn ingegaan in de provincie.

De voorlichtingsbijeenkomsten werden gehouden in Dwingeloo en Grolloo. 

Ondanks dat de wolf al meerdere jaren voorkomt in Drenthe,  vond de provincie het noodzakelijk om juist met deze (ver)nieuw(d)e subsidieregeling alle hoefdierhouders in de provincie persoonlijk uit te nodigen voor beide informatieavonden. 

Tijdens de bijeenkomsten konden (hobby)veehouders zich laten voorlichten over de mogelijkheden met betrekking tot deze nieuwe regeling.

De regeling biedt financiële steun voor het aanschaffen van rasters om dieren te beschermen tegen wolven. De provincie heeft de huidige subsidieregeling vereenvoudigd, het maximale subsidiebedrag verhoogd naar € 30.000,- per aanvrager en zet in op goede begeleiding door wolvenconsulenten.

Bron: RTV Drenthe

Middels 5 thema's konden de aanwezigen zich laten informeren over de volgende onderwerpen:

1. Hoe werkt de subsidieregeling?
2. Informatie van de Wolvenconsulenten
3. Informatie over de wolf in het algemeen
4. Praktijk wolfwerende rasters-ervaringsdeskundigen
5. Wolvencommissie

Beide avonden werden goed bezocht door zo'n 400 geïnteresseerden per locatie. 

De Werkgroep Wolf Nederland was aanwezig met drie vrijwilligers waar het publiek hun vragen kwijt kon met betrekking tot de wolf. Over het algemeen waren de bezoekers die de stand van de Werkgroep aandeden, oprecht geïnteresseerd. Een enkeling was helaas niet op zoek naar objectieve informatie, maar ging juist voor de confrontatie. 

We benadrukten iedere keer dat wij niet het beleid maken en alleen maar willen informeren binnen de huidige mogelijkheden van wet - en regelgeving. Of je voor of tegen de terugkeer van de wolf bent, verandert namelijk helemaal niets aan de huidige situatie, waarbij de wolf nu eenmaal aanwezig is.

Met de juiste informatie kun je proberen daar het beste van te maken. 

Wat houdt de regeling in?

Vanaf 18 maart 2025 kunnen hoefdierhouders in Drenthe subsidie aanvragen voor de aanschaf van materialen voor wolfwerende rasters om hun dieren te beschermen. De subsidie is bedoeld voor de aanschaf van onder andere draad-, gaasrasters, flexinetten, stroomklokken en toegangspoorten. Om in aanmerking te komen, moet men gevestigd of woonachtig zijn in Drenthe, al sinds 2021 de betreffende diersoorten houden (zoals paarden, runderen, schapen, etc.), en voldoen aan de eisen van de Faunaschade Preventiekit. Een advies van een wolvenconsulent is verplicht voor de aanvraag, die vanaf 18 maart ingediend kan worden na het verzamelen van offertes op basis van het advies. De maximale vergoeding is € 5 per meter raster met een maximum van € 1.250 per dier en € 30.000 per aanvrager, waarbij eerder ontvangen subsidies in mindering worden gebracht.

De universiteit in Dresden heeft opnieuw vier wolven voorzien van een zenderhalsband. 

Hun bewegingen bieden nieuwe inzichten in territoriaal gedrag en familiestructuren.

Dresden (dpa/sn) - Vier Saksische wolven verstrekken momenteel gegevens via zenderhalsbanden om hun gedrag te onderzoeken. De dieren leven in het noordelijke district Görlitz, zo heeft het Staatsbureau voor Milieu , Landbouw en Geologie bekendgemaakt. Sinds maart 2024 sturen ze daar gegevens over hun verblijfplaats.

Drie dieren uit een roedel

Drie van de wolven met radiohalsband behoren tot dezelfde roedel. Volgens de informatie is dit een uniek verschijnsel in Saksen . Het vrouwtje “Tilda”, geboren in 2020, en het mannetje “Leon”, geboren tussen 2017 en 2019, zijn de ouders van “Yuma”, die deel uitmaakte van het nest van 2023. “Tilda” beviel afgelopen mei opnieuw van welpen. 

Het kerngebied van de roedel, genaamd “Daubitz II”, is het oostelijke deel van het militaire oefengebied Oberlausitz. Volgens de verkregen gegevens reizen ze niet altijd samen. “Leon” heeft een veel groter territorium dan zijn vrouwtje en zijn dochter en maakt vaak kortere uitstapjes naar aangrenzende gebieden. 

Territoriumverandering gevolgd

De vierde wolf is de twee- tot driejarige “Janos”, het mannetje van een nieuwe roedel ten zuiden van Weißkeißel. Op basis van het bewegingsprofiel konden de onderzoekers een verandering van territorium traceren. Het mannetje gebruikt sinds begin 2024 het voormalige kerngebied van de roedel "Sagar", maar is sinds de winter van 2023/2024 niet meer gezien. Samen met zijn partner heeft “Janos” afgelopen zomer vier puppy’s grootgebracht.

Een andere wolf die afgelopen april van een zender werd voorzien, stierf na drie maanden bij een verkeersongeluk.

Het zenderprogramma loopt sinds 2019

Het zenderprogramma is onderdeel van het wolvenmonitoringprogramma van Saksen. Sinds 2019 zijn 17 wolven voorzien van een zenderhalsband. Het eerste deel van het programma werd eind 2021 afgerond, de tweede fase duurde van 2022 tot en met 2024.

Met de verkregen gegevens kunnen onderzoekers de dynamiek binnen wolvenroedels in kaart brengen en kennishiaten over hun voorkomen opvullen. Er wordt onder andere gekeken naar de grootte, de ligging en het ruimtelijk-temporeelgebruik van een wolventerritorium en naar het migratiegedrag van jonge dieren.

In Saksen, op de grens tussen Duitsland en Tsjechië ligt het Ertsgebergte. In deze streek is sinds enige tijd de wolf ook weer aanwezig en wordt gemonitord door Bioloog en docent Sven Erlacher. Erlacher geeft inzicht in de wolvenmonitoring, die hij samen met het LUPUS-instituut en het Senckenberg Museum in opdracht van het Wolvenbureau in Saksen documenteert . 

Sven Erlacher: "Wolfmonitoring is als een strafrechtelijk onderzoek. In Duitsland wordt het in opdracht van de verantwoordelijke autoriteiten uitgevoerd, gecoördineerd door experts en uitgevoerd volgens uniforme wetenschappelijke normen. Verschillende methoden helpen om wolventerritoria te identificeren, het aantal nakomelingen te bepalen en hun migraties te volgen.

Vrijwilligers zoeken naar voetafdrukken, verzamelen monsters van ontlasting, urine of haar voor genetische analyse en gebruiken cameravallen om wolven te observeren. Maar het gaat niet alleen om de aantallen: monitoring dient ook om potentiële conflicten in een vroeg stadium te signaleren en oplossingen te vinden. Het vormt de basis voor wolvenbeheer, waarbij rekening wordt gehouden met zowel de bescherming van de soort als met menselijke belangen."

De onzichtbare ogen van de wildernis

Welke rol spelen wildcamera's bij het monitoren van dieren en hoe worden ze strategisch geplaatst?

Sven Erlacher: "Wildlifecamera's zijn de onzichtbare ogen van de wolvenmonitoring - geduldig, onopvallend en 24 uur per dag in gebruik. Ze bieden fascinerende inzichten in het gedrag, de aantallen en de bewegingspatronen van wolven.

Ze worden strategisch geplaatst op plekken die wolven regelmatig gebruiken: op wildpaden, paden, open plekken of drinkplaatsen. Het is belangrijk om de camera's correct uit te lijnen. Moderne cameravallen reageren op beweging en warmte, worden alleen ingeschakeld als dat nodig is en maken foto's of video's, zelfs in volledige duisternis. Dankzij het weerbestendige ontwerp en de lange batterijduur blijven ze maandenlang in gebruik en verzamelen ze voortdurend gegevens die de monitoring aanvullen en nauwkeuriger maken."

Hoe vaak worden de camera's gecontroleerd en hoe wordt het beeldmateriaal beoordeeld?

Sven Erlacher: "Het controleren van de wildcamera's vereist een delicate aanpak - enerzijds moeten de gegevens regelmatig worden uitgelezen en anderzijds moeten verstoringen tot een minimum worden beperkt. Afhankelijk van de locatie, de tijd van het jaar en het weer worden de camera's elke paar weken tot maanden gecontroleerd. De batterijen moeten worden vervangen, geheugenkaarten moeten worden vervangen en de positie moet indien nodig worden aangepast.

De verzamelde beelden en video's belanden vervolgens op de computer - en daar begint het echte speurwerk. Elk beeld wordt zorgvuldig bekeken, valse alarmen worden gesorteerd en opnames van wolven worden opgeslagen en geanalyseerd."

Wildlifecamera's zijn de onzichtbare ogen van wolvenbewaking. Ze worden strategisch geplaatst op plekken die wolven regelmatig gebruiken: op wildpaden, paden, open plekken of drinkplaatsen. Foto: Sven Erlacher

Nieuwsgierige ontdekkingen: wie trapt er nog meer in de cameraval?

Komen er soms ook tweevoetige 'wilde dieren' voor op de beelden van wildcamera's, zoals verdwaalde wandelaars of amateur-natuurfilmers?

Sven Erlacher: "Omdat de meeste camera's (nog) geen onderscheid kunnen maken tussen mensen en dieren, worden ook 'tweebenige wezens' opgenomen - wat af en toe tot grappige of onverwachte momenten leidt. Maar wees niet bang: alle opnames met mensen worden uiteraard gewist, dus niemand hoeft zich zorgen te maken over het verdere gebruik ervan."

Welke onverwachte of bijzonder bizarre momenten heb jij met je wildcamera vastgelegd? Bijvoorbeeld dansende dassen of een vos op een stelende tocht?

Sven Erlacher: "Onze wildcamera's hebben ons al veel verrassende beelden opgeleverd. Een keer konden we de politie helpen bij het oplossen van een autodiefstal. Een andere keer 'betrapten' we een stel dat elkaar kuste voor de camera. Maar de spannendste scènes komen van de dieren zelf: wolven die edelherten achtervolgen of een vos die een merel in de vlucht vangt. De natuur blijft ons verbazen!"

Vaak zijn er speciale kenmerken, zoals lichaamsbouw, vachtpatroon of verwondingen, die gebruikt kunnen worden om individuele wolven te identificeren. Foto: Sven Erlacher

Wolf of dubbelganger? Zo worden individuele dieren herkend

Welke criteria gebruikt u om individuele wolven te identificeren? Zijn er speciale kenmerken?

Sven Erlacher: "Ja, er zijn vaak speciale kenmerken zoals lichaamsbouw, vachtpatroon of verwondingen die gebruikt kunnen worden om individuele wolven te identificeren. Identificatie is moeilijker bij puppy's omdat ze nog niet 'gemerkt door het leven' zijn - ze lijken te veel op elkaar in hun uiterlijk. Zelfs het bepalen van het geslacht is op deze leeftijd vaak niet mogelijk vanwege de dichtheid van de vacht van de puppy. Niettemin blijft nauwkeurige identificatie een spannend raadsel."

Welk ander bewijs, naast camerabeelden, helpt u bij het monitoren van de wolvenpopulatie?

Sven Erlacher: "Een van de belangrijkste methoden is het zoeken naar voetafdrukken - de kenmerkende pootafdrukken die wolven achterlaten in de sneeuw of op de grond. Ze vertellen ons niet alleen dat er een wolf in de buurt was, maar leiden ons - met een beetje geluk - ook naar verse uitwerpselen of urine waarmee de dieren hun territorium markeren.

Dergelijke monsters zijn bijzonder waardevol voor onderzoek, omdat ze genetisch geanalyseerd kunnen worden en ons in staat stellen om individuele dieren duidelijk te identificeren. Ook waarnemingen en vondsten van boswachters, jagers en burgers worden onderzocht en meegenomen in de data-analyse."

Voor het eerst zijn er in 2024 in het Marienberggebied bevestigde wolvenjongen aangetroffen: vier welpen werden vastgelegd door wildcamera's. Foto: Sven Erlacher

Van weerchaos en data-overstromingen

Welke uitdagingen zijn er bij het evalueren van de verzamelde gegevens?

Sven Erlacher: "Enerzijds moeten grote hoeveelheden foto's en video's worden bekeken, gesorteerd en gelabeld. Elke 'gebeurtenis', of het nu een foto is, de vondst van een stukje uitwerpselen of een scheur, moet nauwkeurig worden gedocumenteerd. Daarnaast kan het lastig zijn om alle relevante informatie als zodanig te herkennen."

Welke invloed hebben omgevingsfactoren, zoals het weer of de vegetatie, op de kwaliteit van de opnames?

Sven Erlacher: "Omgevingsfactoren zoals mist of fel zonlicht kunnen een aanzienlijke impact hebben op de beeldkwaliteit. Mist vermindert het zicht en resulteert vaak in onscherpe beelden, terwijl zonlicht kan leiden tot overbelichting. Zonovergoten vegetatie is met name problematisch, omdat het valse triggering veroorzaakt, wat de geheugenkaarten onnodig vol maakt en de evaluatie moeilijker maakt."

Teamwork voor het behoud van soorten
Hoe is de wolvenmonitoring in Duitsland georganiseerd en wie zijn erbij betrokken?

Sven Erlacher: "De wolvenmonitoring in Duitsland wordt gecoördineerd door de verantwoordelijke staatsautoriteiten. Verschillende actoren werken samen, waaronder milieuministeries, gespecialiseerde autoriteiten, onderzoeksinstituten en toegewijde vrijwilligers. In Saksen coördineert het LUPUS-instituut voor wolvenmonitoring en -onderzoek, samen met het Senckenberger Museum voor natuurgeschiedenis Görlitz, de monitoring, ondersteund door de wolvenafdeling van het Saksische staatsbureau voor milieu, landbouw en geologie (SMUL). De verzamelde gegevens worden jaarlijks geëvalueerd om de ontwikkeling van de wolvenpopulatie te monitoren en te documenteren."
Bron: Blick.de

Soms heb je van die geluksmomentjes wanneer je je in de natuur begeeft. Onze vrijwilliger, Roy de Vries, had zo'n momentje. Hieronder zijn verhaal en de foto.

De avond begon kalm met het laatste avondzonnetje.

Rustig speurend over de heidevelden, of er nog iets voorbij loopt, springt, rent of vliegt…

En jaja, het gebeurde allemaal!

De herten kwamen langzaam uit de dekking om wat te komen drinken en eten, de Schotse hooglanders waren rustig en keken wat om zich heen. Maar wat is dat nou, de herten zetten het op een lopen en springen ervandoor... de raven hoorde je volop boven de heide en daar kwamen de wolven aangerend, achter de herten aan langs de hooglanders. Uiteindelijk werd de jacht gestaakt en werd het weer rustig op het veld toen de zon al zo goed als onder was. Ik stop mijn camera in de tas en loop rustig terug naar de auto. Jeetje, wat een belevenis toch weer...

(de afstand is groot, de foto's niet geweldig, maar toch leuk om te delen)

De monitoring van de in Nederland gevestigde wolven wordt actief gedaan door de vrijwilligers van het wolvenmeldpunt. Voorheen was dit onderdeel van de Zoogdiervereniging, maar sinds een jaar is dit ondergebracht bij BIJ12. Daarnaast waren de schademeldingen en de bijbehorende taxaties (passieve monitoring) ook een flink onderdeel van die monitoring. 

Door het vaststellen van de individuen bij een wolvenaanval werd zo een compleet beeld samengesteld. 

Helaas wordt een groot gedeelte van de individu bepaling niet meer uitgevoerd bij schadegevallen. Inmiddels worden alleen de aanvallen van een zogenaamd wolfwerend raster nog onderzocht op individu. 

Ondanks dat de individu gegevens vaak langer dan drie maanden op zich lieten wachten en dus aardig verouderd waren, gaf het zo wel een goed beeld van welke wolven, zich waar lieten zien. Doordat deze data nu ontbreekt, is het bijna onmogelijk om een 'actueel' beeld te krijgen van welke wolven zich in Nederland bevinden en moeten we wachten op de voortgangsrapportages. Ook de verschijningsfrequentie van voortgangsrapportages is inmiddels teruggebracht naar tweemaal per jaar in plaats van eenmaal per kwartaal.

Al met al verdwijnt er zo een groot stuk van de transparantie bij de monitoring van de wolf en de daarbij behorende cijfers.

Sinds de invoering van de monitoring gaat het om 14 verschillende individuen die verantwoordelijk waren voor 23 aanvallen waarvan de taxateur aangaf dat het raster wolfwerend was (waarbij zelfs bij een aantal onomstotelijk is vastgesteld dat dit niet het geval was en dit (nog) niet is aangepast in de schadetabellen van BIJ12).

Van die 14 individuen die zijn vastgesteld, zijn er 8 volgens de laatste gegevens nog actief in Nederland. De rest is overleden of heeft Nederland verlaten.

In het uiterste geval worden dus slechts 8 wolven op die manier gemonitord en gebeurt dit in maximaal 2% van de aanvallen (aantal waar sprake was van een wolfwerend raster).

Er verandert (nog) niets aan de bepaling of het ging om wolf en goudjakhals of alle andere dieren. Dit heeft namelijk invloed op de schadebetaling.

Geen wolf of goudjakhals betekent geen uitkering vanuit het Faunafonds.

In onze webwinkel vind je diverse producten (gratis en betaald) die gerelateerd zijn aan de wolf. Hieronder zie je een aantal artikelen uit onze webwinkel. De vermelde prijzen zijn inclusief eventuele verzendkosten en per stuk. Met de aankopen steun je ook het werk van de Werkgroep Wolf Nederland.

De enige echte sleutelhanger met het logo van de werkgroep kan aan jouw sleutelbos hangen!
Met deze aankoop steun je de werkgroep.

Afmeting: 40 x 32,3 x 1,8 mm.

€ 9,95

Time Out, het wolvenboek voor jong en oud.
Irene van Eijk heeft een prachtig, speels “wolvenboek” geschreven, getekend, geknutseld en gefotografeerd. Het is een boeiend bladerboek vol weetjes, puzzels, spelletjes en uitdagende vraagstukken. 

€ 9,90

Laat zien dat je rekening houdt met wild in natuurrijk gebied, en je daarom je snelheid verlaagt naar 60 km p/u. In de weekenden dat de klok verzet wordt zal de werkgroep hier extra aandacht aan besteden.
Afmeting: 100 x 100 mm

€ 1,96

Download ons uitgebreide lespakket van 58 pagina’s, met aandacht voor 13 kerndoelen en 7 vaardigheidsdoelen. Dit speciaal samengestelde pakket, ontwikkeld door leerkrachten voor leerkrachten, biedt inspirerende lesideeën, werk van leerlingen, foto’s en verslagen ter illustratie.

Gratis

Deze informatie is géén complete spreekbeurt, maar geeft je wel informatie over de wolf, zodat je er zelf een goede spreekbeurt over kan maken.

Gratis

Met deze handige spoor-kaarten ga je voorbereid op pad. De volgende dieren zijn te vinden op de kaarten:
Kaart 1: Damhert, Edelhert, Ree, Vos, Das en wolf.
Kaart 2: Wild zwijn, Boommarter, Bunzing, Otter, Bever en Goudjakhals.

Gratis

Deze prachtige poster over de terugkomst van de wolf in Nederland is gratis beschikbaar gesteld door de werkgroep in samenwerking met Dagblad van het Noorden.

Gratis

Tekenkaart; 'Teek it out'

Een onmisbare kaart ter grootte van een bankpas voor iedereen die in het bos komt. Met deze kaart kan je veilig en snel teken verwijderen bij jezelf, vrienden, en zelfs je huisdier. Op de voorkant staat informatie van de werkgroep, en op de achtergrond zijn de instructies afgedrukt
Afmeting: 67 x 43 mm
Materiaal: Plastic

€ 4,95

Verhalen over de wolf gemaakt door leerlingen van skovv tijdens het gebruik van het lespakket.

Gratis

Binnenkort verkrijgbaar in de webwinkel. De WWN-verjaardagskalender.
Met werken van Ineke Pluim-Perquin.

€ 13,95

Op 9 maart mochten twee van onze vrijwilligers deelnemen aan de wolvensporencursus van Weylin Tracking, onder leiding van Jeroen Kloppenburg.

Jeroen is een autoriteit op het gebied van sporencursussen in Nederland. Zijn cursussen variëren van eendaagse introducties tot diepgaande meerdaagse trainingen en bestrijken een breed scala aan sporen in de natuur.

Zijn compacte, waterafstotende sporengidsen zijn een waardevolle aanvulling voor iedereen die zich graag verdiept in de kunst van het spoorzoeken.

Een dag vol ontdekkingen

Om 10.00 uur verzamelde de groep aan de rand van het natuurgebied. Na een korte kennismaking trokken we het veld in, op zoek naar onze eerste sporen. In plaats van direct wolvensporen te vinden, begonnen we met het herkennen van loopsporen van wild en insecten. Dit zorgde voor een gedegen basis voordat we aan een boeiende praktijkoefening begonnen: het onderscheiden van honden- en wolvensporen.

Na de lunch werd het nóg interessanter. We leerden over de verschillende manieren waarop dieren zich voortbewegen en hoe dit bij de wolf in de praktijk te herkennen is. In het begin vroegen we ons af: “Wanneer gaan we nou wolvensporen zoeken?” Maar al snel viel het kwartje. Dankzij de gestructureerde opbouw van de cursus waren we op de zandvlakte opeens in staat om subtiele details in de sporen te herkennen. Toch bleek determineren – welk dier heeft deze sporen achtergelaten? – een flinke uitdaging!

Spelen in het zand: een wolvenparadijs

Toen was daar het hoogtepunt van de dag: een plek vol prachtige wolvensporen. We zagen duidelijke loopsporen in stap, draf en galop, maar ook een locatie waar het leek alsof meerdere wolven hadden gespeeld en geravot. Een fascinerend tafereel!

Deze dag bewees dat er altijd iets nieuws te leren valt, zelfs als je denkt al veel over wolven te weten.

Wil jij ook leren sporen lezen? Neem dan zeker een kijkje op de website van Weylin Tracking. Naast praktijkcursussen biedt Jeroen ook online trainingen aan, waarmee je jouw kennis verder kunt verdiepen.

🌿 Meer weten? Klik op het logo om naar de site van Weylin Tracking te gaan! 🐾

In onze samenleving wordt steeds vaker gebruikgemaakt van geavanceerde techniek om ons leven te vergemakkelijken. Die techniek is inmiddels al zo ver dat het ons daadwerkelijk kan helpen bij het aanpakken van uitdagingen.

Bij het dossier wolf, waarbij we constant op zoek zijn naar een oplossing om samen te leven met de wolf en daarbij tegen diverse uitdagingen aanlopen, is de inzet van A.I. een goede optie.

De Werkgroep Wolf Nederland is vorig jaar in contact gekomen met Kim Hendrikse. Kim houdt zich onder andere bezig met waarschuwingssystemen voor in het wild levende dieren en is in die hoedanigheid regelmatig betrokken bij diverse projecten

Over Kim Hendrikse:

Kim Hendrikse is de CEO van Wildlife Security Innovations bv. Hij was betrokken bij diverse projecten in praktische objectdetectie en waarschuwingen die goed geschikt zijn voor stropersdetectie en een op Raspberry Pi gebaseerd ARU-project voor het lokaliseren van geluid.

Het systeem:

Het systeem is ontwikkeld op basis van objectherkenning. Door objecten, middels (warmtebeeld-)camera’s, te identificeren is het mogelijk om dit in te zetten als preventie.

Het systeem werkt met een database met objecten en de software zorgt ervoor dat er bij herkenning bepaalde acties worden uitgevoerd. Hierbij valt te denken aan audio- en visuele alarmen. Zoals schijnwerpers, zoemers, bellen, lucht etc.

Het systeem draait op een relatief kleine computer (Raspberry PI en maakt gebruik van warmtebeeldcamera's. Er is gekozen voor warmtebeeld omdat dit type camera een groter bereik heeft dan gewone camera’s. De combinatie van deze relatief kleine computer en camera’s maakt het uitermate geschikt om het ook in te zetten met behulp van accu’s en/of zonne-energie.

Door de modulaire opzet zijn de mogelijkheden vrijwel onbeperkt. 

Weergave vos in de nacht

Het Wildlife Security Innovations systeem wordt ingezet in Groenland voor de detectie van ijsberen, en één systeem wordt getest in de tweede dierentuin in Denemarken.

Dit systeem gaat mogelijk ook naar Groenland in samenwerking met WWF Denemarken. Inmiddels is er ook contact met een Australische universiteit voor een ​​systeem dat bestuurders waarschuwt als er koala's op de weg zijn.

Globale kosten van het basissysteem:

Op basis van netvoedingssysteem voor het detecteren en reageren op wolven, inclusief:

SBTS Wolfdetectie- en waarschuwingssysteem

640x512 warmtebeeldcamera + 8MP Hikvision colorvu-camera voor weinig licht

POE-injector

Phidget-responsrelais, 4x

Systeem geïmplementeerd met initieel wolvendetectiemodel en updates en onderhoud gedurende twee jaar

Rond der € 4115,- excl. btw

Optioneel kan de Raspberry Pi worden vervangen door een snellere en daardoor meer geschikte computer.

Deze computer (Nvida Jetson) heeft een meerprijs van ongeveer  € 1000,-

Toevoegingen om het apparaat ongeveer 4 dagen op een grote batterij te laten werken: 

LifePO4-batterij

Rond de € 487,- excl. btw

Door het modulaire systeem uit te bouwen met bijvoorbeeld high quality microfoons, kan het systeem ook worden ingezet bij bijvoorbeeld anti-stroperij.

Afgelopen week had de Werkgroep Wolf Nederland de eer om een bijdrage te leveren aan de Reconnect-middag voor oud-deelnemers van de workshop van Presence Outdoor.

Presence Outdoor biedt leiderschapsprogramma’s voor ondernemers en leidinggevenden, waarbij de kracht van de natuur centraal staat. Hun aanpak draait om:

✔ Verbinding met jezelf en de natuur

✔ 100% aandacht en persoonlijke begeleiding

✔ Offline beleving en diepgaande reflectie

✔ Individuele processen en groei

Met het thema “Disconnect to Connect” werd het een inspirerende middag op een schilderachtige locatie. Het was prachtig om te zien hoe de natuur, stilte en verdieping samenkwamen en deelnemers een waardevolle ervaring boden.

Wij kijken terug op een geslaagde dag en bedanken Presence Outdoor voor de samenwerking! 🌿🐺

Meer info: presenceoutdoor.nl

Een van onze jeugdleden is Jack. Jack is bezeten van de natuur en speciaal van de Wolf. Jack is al menigmaal op pad geweest met enkele van onze vrijwilligers en voelt zich fantastisch als hij buiten in de natuur kan zijn.

Door zijn fascinatie voor de wolf wilde Jack weleens met eigen ogen beleven hoe het is om als schaapherder midden in een wolvengebied met 3 roedels te werken.

Jack werd door zijn leraar beloond met een dikke vette 10 voor dit verslag.

Lees hier zijn hele verslag:

Schaaphouder zijn in wolvengebied

Sinds de wolf in 2015 weer terug naar Nederland is gekomen is er veel veranderd. Ik zit bij Werkgroep Wolf Nederland en daarom zie ik de terugkomst van de wolf als iets goeds, maar in het nieuws hoor je vaak dat schapen worden aangevallen. Om die reden ben ik benieuwd naar het verhaal van de schapenhouders, dus wilde ik een dag meelopen met een schapenhouder om te vragen hoe ze omgaan met de wolf. Ik mocht op 21 februari meelopen met Marc, die schaapherder is bij schaapskudde op de Elspeter Heide, een gebied dat bekendstaat om de vele wolven.

De schaapskudde op de Elspeter Heide

Marc is schaapherder op de Elspeter Heide. Hij begraast daar met de loslopende kudde de hei om ervoor te zorgen dat het geen grasvlakte wordt. De kudde graast vier uur per dag, zeven dagen per week in de winter. En de zomermaanden is dat acht uur per dag. De schaapskudde bestaat uit 200 schapen van het ras Veluws heideschaap en ze willen uitbreiden naar 350 schapen.

Voordat de wolf in Nederland kwam was het begrazen van de heide rustig voor de herders. 

Toen hoefde je niet op te letten voor gevaren zoals wolven die ineens een schaap proberen te pakken. Toen bekend werd dat er ook wolven vanuit Duitsland naar Nederland kwamen, dachten de herders dat de wolf nog niet bij de Elspeter heide zou komen. En omdat ze overdag grazen met mensen erbij was de verwachting dat hun kudde veilig was.

De wolf met de kudde

In 2020 heeft Marc zijn eerste wolvenaanval meegemaakt. Hij liep met zijn kudde over de heide toen twee wolven aan kwamen rennen richting de kudde. De wolven pakten één schaap en beten deze direct dood. Een van de wolven zat onder het schaap om deze verder mee te nemen waardoor het leek alsof het schaap nog leefde. De andere schapen zagen daardoor geen gevaar en gingen steeds dichter naar de wolven toe. Een wolf in schaapskleren noemde Marc dit. Deze twee wolven namen het schaap mee de heide in en begonnen het schaap direct op te eten. Marc maakte geluid om de wolven weg te jagen, maar dat werkte niet. Nadat er meer mensen kwamen, gingen na verloop van tijd de wolven weg.

Wat zo bijzonder was aan deze aanval, was dat deze op klaarlichte dag was en dat de wolven direct de kudde aanviel zonder deze te besluipen. Marc heeft dit als een heftige ervaring meegemaakt, de aanval, een schaap uit zijn kudde werd gepakt en de kudde was dus niet zo veilig als hij dacht.

Meerdere dingen zijn bedacht om de kudde te beschermen tegen de wolven zoals een alarmpistool, katapult en kwamen uit op speciaal kudde beschermende honden. Twee honden van het ras Mastin Espagnol zijn aangeschaft. Deze Spaanse honden zijn speciaal gefokt om de kudde te beschermen en de wolf op afstand te houden. Daarnaast hebben de herders ook een hond die alleen schapen bij elkaar houdt, dat is de hond van het ras Bordercollies.

Mastin Espagnol, Kudde beschermingshonden (KBH)

Sinds 2022 heeft de kudde twee KBH-honden, wat staat voor Kudde Bescherm Honden. Hiervoor hebben de herders een training gehad, waarin met name de herders worden getraind hoe ze met deze speciale honden om moeten gaan. De twee zusjes zijn 24 uur per dag met de kudde, slapen en eten met ze. Hierdoor hebben de honden een sterke band met de kudde, zien ze als familie en beschermen ze dan ook.  

De honden zijn wel sociaal naar de herders, maar moeten hun eigen keuzes maken als ze alleen zijn. Ze volgen geen commando’s op, maar werken samen met de herders als een team. Ze krijgen elke dag vlees te eten.

De honden zitten aan een lijn vast aan de herder. Ze worden tijdens het grazen alleen losgemaakt door de herder als het lekker rustig is op de hei of juist als er een wolven dreiging is. De taak van de honden is het beschermen van de kudde door wolvenaanvallen af te slaan. Ze moeten niet achter de wolven aangaan, maar juist beschermen.

Het aantal wolven in het gebied is groot, want er leven inmiddels drie roedels die zich continu door het gebied verplaatsen. En omdat de wolven over de wandelpaden lopen worden ze regelmatig gespot op de wildcamera’s van de herders. Ook komen ze regelmatig sporen tegen van de wolf zoals uitwerpselen en urine waardoor de honden alert zijn en aanslaan. Ook kunnen ze de wolven van ver ruiken.

Ondanks het toegenomen aantal wolven in het gebied zijn er geen schapen meer gedood door de wolf.

Voor Marc is de wolf een gegeven, want deze is zelf naar Nederland gekomen. Zolang de wolf van zijn schapen afblijft, vindt hij het prima. Marc is tevreden met zijn team van honden en ziet de wolf als een extra dimensie van de natuur, wat elke dag weer voor spanning en avontuur zorgt.

Afsluiting

Ik vond het een leuke dag en heb zeker een andere kant van de wolf gezien. Hoe de wolf ook voor problemen kan zorgen, maar dat er ook oplossingen voor zijn. Dat het misschien zoeken is naar de juiste oplossing, maar dat net zoals bij deze kudde er een goede oplossing mogelijk is.

Jack

Wout de wolvenscout

Wil jij net zoals Jack alles over de wolf te weten komen? 

Kijk dan op https://wout.werkgroepwolf.nl en meld je aan als wolvenscout

Vrijwilligers van onze werkgroep geven op een aantal plekken in Nederland een informatieve wolvenwandeling. Tijdens de wandeling vertellen ze je alles over de terugkomst van de wolf, de uitdagingen die dit met zich mee brengt, wat je kunt doen om je vee te beschermen etc. etc. Wil je ook een keer mee met deze gratis wandeling? Kijk welke data en locaties beschikbaar zijn en geef je op (verplicht i.v.m. de beschikbare plekken).

Wil je, op locatie of met een eigen groep, een wandeling? Neem dan contact op met de werkgroep via wandeling@werkgroepwolf.nl 

Deze nieuwsbrief is een uitgave van Werkgroep Wolf Nederland
Aan de inhoud van deze nieuwsbrief kunnen geen rechten worden ontleend
Niets uit deze uitgave mag worden gebruikt of vermenigvuldigt zonder uitdrukkelijke toestemming van Werkgroep Wolf Nederland.
Werkgroep Wolf Nederland is een notariële vereniging, en staat ingeschreven bij de KvK onder: 83976310.

Copyright © 2025 | Werkgroep Wolf Nederland
Klik hier om af te melden